Việc khảo thiết nghiên cứu quy hoạch khu đô thị mới tại Việt Nam
Quy hoạch khu đô thị mới tại Việt Nam là một quá trình phức tạp và quan trọng nhằm định hướng sự phát triển bền vững, hiện đại, đáp ứng nhu cầu kinh tế - xã hội ngày càng tăng của đất nước. Quá trình này bắt đầu bằng việc khảo sát hiện trạng, một bước nền tảng nơi các cơ quan chức năng như Sở Quy hoạch - Kiến trúc, Viện Quy hoạch Đô thị hoặc các đơn vị tư vấn thu thập dữ liệu chi tiết về địa hình, đất đai, dân cư, cơ sở hạ tầng hiện có và các yếu tố môi trường tại khu vực dự kiến xây dựng. Chẳng hạn, các chuyên gia có thể đánh giá xem khu đất có nguy cơ ngập lụt hay không, liệu nó có nằm gần các tuyến giao thông huyết mạch như quốc lộ, cao tốc hay không, và có nguồn tài nguyên thiên nhiên nào – như rừng hoặc sông hồ – cần được bảo tồn hay không. Từ những thông tin này, họ tiến hành phân tích và đánh giá để xác định tiềm năng cũng như những hạn chế của khu vực. Ví dụ, một vùng đất gần trung tâm thành phố lớn như Hà Nội hay TP. Hồ Chí Minh có thể được xem xét để phát triển khu dân cư cao cấp hoặc trung tâm thương mại, trong khi một khu vực xa hơn với địa hình đồi núi có thể phù hợp hơn cho đô thị sinh thái hoặc khu công nghiệp.
Sau khi hoàn tất phân tích, các nhà quy hoạch bắt tay vào lập đồ án quy hoạch, đề xuất cơ cấu sử dụng đất cụ thể như khu dân cư, khu thương mại, công viên cây xanh hay trường học, đồng thời thiết kế không gian kiến trúc sao cho hài hòa và hiệu quả. Tỷ lệ bản đồ được sử dụng thường dao động từ 1/500 cho các chi tiết nhỏ, 1/2000 cho phạm vi trung bình, đến 1/5000 cho các dự án lớn. Một ví dụ điển hình là khu đô thị Hòa Lạc ở Hà Nội, nơi quá trình khảo sát và lập quy hoạch tập trung vào việc tận dụng địa hình đồi núi để tạo nên một đô thị vệ tinh hiện đại, kết hợp công nghệ cao và không gian xanh. Khu vực này được kết nối với trung tâm Hà Nội qua cao tốc Láng - Hòa Lạc, giúp giảm tải áp lực dân số cho nội đô. Tương tự, khu đô thị mới Thủ Thiêm tại TP. Hồ Chí Minh là một minh chứng khác, với trọng tâm khảo sát là giải quyết vấn đề ngập nước – một thách thức lớn của thành phố – đồng thời phát triển khu vực này thành trung tâm kinh tế - tài chính mới với các công trình nổi bật như cầu Thủ Thiêm 2 hay các tòa nhà cao tầng hiện đại.
Quá trình quy hoạch không dừng lại ở việc lập kế hoạch trên giấy mà còn đòi hỏi sự tham vấn cộng đồng và phê duyệt từ các cấp chính quyền. Tại Việt Nam, các dự án lớn thường phải lấy ý kiến từ người dân, các tổ chức và cơ quan liên quan trước khi trình lên Ủy ban Nhân dân tỉnh, thành phố hoặc thậm chí Thủ tướng Chính phủ để thông qua. Chẳng hạn, dự án khu đô thị Phú Mỹ Hưng ở TP. Hồ Chí Minh đã trải qua nhiều vòng tham vấn để đảm bảo cân bằng giữa phát triển kinh tế và bảo tồn các giá trị văn hóa, môi trường của khu vực quận 7. Sau khi được phê duyệt, việc triển khai khảo sát chi tiết hơn – như đo đạc địa chính, xác định ranh giới – sẽ được thực hiện để phục vụ thi công, và quá trình này cần được giám sát chặt chẽ để đảm bảo đúng với kế hoạch ban đầu. Một ví dụ khác là khu đô thị Vinhomes Riverside ở Hà Nội, nơi khảo sát địa hình đã giúp định vị các con sông nhân tạo, tạo nên một không gian sống độc đáo lấy cảm hứng từ Venice của Italy.
Tuy nhiên, việc khảo sát và quy hoạch khu đô thị mới tại Việt Nam không phải lúc nào cũng suôn sẻ. Một trong những thách thức lớn nhất là dữ liệu không đồng bộ. Ở một số địa phương, bản đồ hiện trạng thiếu chính xác hoặc thông tin địa chính đã lỗi thời, khiến các nhà quy hoạch gặp khó khăn trong việc đưa ra quyết định. Chẳng hạn, tại một số khu vực ven biển miền Trung như Đà Nẵng hay Nha Trang, các dự án đô thị từng bị chậm tiến độ do dữ liệu về mực nước biển và nguy cơ xói lở chưa được cập nhật đầy đủ. Bên cạnh đó, tác động môi trường cũng là một vấn đề nan giải. Việc mở rộng đô thị có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ sinh thái tự nhiên, như chặt phá rừng ở Tây Nguyên để xây khu đô thị sinh thái hoặc lấp sông hồ ở đồng bằng sông Cửu Long để phát triển khu dân cư.
Để giảm thiểu thiệt hại, các nhà quy hoạch phải tiến hành khảo sát kỹ lưỡng và đưa ra các giải pháp như giữ lại một phần diện tích xanh hoặc xây dựng hệ thống thoát nước hiệu quả. Cuối cùng, ý kiến cộng đồng đôi khi trở thành rào cản lớn. Sự phản đối từ người dân địa phương, thường liên quan đến di dời và đền bù, đã làm chậm tiến độ nhiều dự án lớn. Ví dụ, dự án khu đô thị mới Đông Sài Gòn ở quận 9 (nay thuộc TP. Thủ Đức) từng vấp phải tranh cãi gay gắt về giá đền bù đất đai, khiến chính quyền phải điều chỉnh kế hoạch nhiều lần.
Khảo sát quy hoạch khu đô thị mới tại Việt Nam là một quá trình đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa nhiều bên, từ cơ quan chức năng, nhà quy hoạch, đến người dân. Dù đối mặt với không ít thách thức, các dự án như Hòa Lạc, Thủ Thiêm, Phú Mỹ Hưng hay Vinhomes Riverside đã chứng minh tiềm năng to lớn của việc quy hoạch bài bản trong việc thay đổi diện mạo đô thị Việt Nam. Để thành công, các nhà quy hoạch cần tiếp tục cải thiện chất lượng dữ liệu, lắng nghe ý kiến cộng đồng và chú trọng đến yếu tố bền vững, từ đó tạo nên những khu đô thị không chỉ hiện đại mà còn đáng sống cho thế hệ tương lai.
Liên hệ tư vấn thiết kế:
CÔNG TY CỔ PHẦN KIẾN TRÚC & ĐẦU TƯ XÂY DỰNG GOOD HOPE
Số điện thoại: 028 2220 2220 Hotline: 0968 88 00 55
Email: acihomesg@gmail.com
Văn phòng 1: Tòa nhà Rosana, 60 Nguyễn Đình Chiểu, P.Đakao, Q1, TPHCM
Văn phòng 2: Tầng 8, Tòa nhà Licogi 13, Số 164, Đường Khuất Duy Tiến, Thanh Xuân, Hà Nội
