Thiết kế quy hoạch đô thị tận dụng cảnh quan hồ nước tự nhiên
Trong bối cảnh đô thị hóa nhanh chóng, việc quy hoạch và thiết kế đô thị không chỉ hướng đến phát triển nhà ở và hạ tầng giao thông, mà còn đặt trọng tâm vào yếu tố cảnh quan và môi trường. Trong đó, hồ tự nhiên đang trở thành một trong những yếu tố cốt lõi trong quy hoạch các khu đô thị hiện đại, đặc biệt là tại các khu đô thị mới. Không đơn thuần chỉ là mặt nước tự nhiên góp phần làm đẹp không gian, hồ còn giữ vai trò quan trọng trong điều hòa khí hậu, điều tiết nước mưa, chống ngập, và tạo lập không gian công cộng đa chức năng cho cư dân đô thị.
Tại Việt Nam, nhiều khu đô thị đã và đang được thiết kế theo hướng tôn trọng và khai thác hiệu quả các hồ tự nhiên. Thay vì xây dựng công trình sát mép nước như trước kia, các nhà quy hoạch hiện đại dành một khoảng cách đáng kể làm vành đai xanh bao quanh hồ. Hành lang sinh thái này thường được thiết kế với cây bản địa, đường dạo bộ, bãi cỏ ven hồ và hệ thống ghế nghỉ, không chỉ có tác dụng bảo vệ chất lượng nước mà còn tạo nên một không gian thư giãn lý tưởng cho cộng đồng. Một ví dụ điển hình là khu đô thị Ecopark (Hưng Yên), nơi hồ nước điều hòa được bao quanh bởi công viên sinh thái rộng lớn, góp phần tạo ra một “lá phổi xanh” đúng nghĩa cho cư dân.
Nhiều khu đô thị mới còn lấy hồ làm lõi cảnh quan trung tâm, từ đó tổ chức không gian đô thị xoay quanh mặt nước. Mô hình này được gọi là “hướng thủy” – phát triển đô thị theo hướng tận dụng tối đa tầm nhìn ra mặt hồ và các lợi thế vi khí hậu mà nước mang lại. Khu đô thị Vinhomes Ocean Park tại Hà Nội là một ví dụ nổi bật, khi quy hoạch hệ thống hồ trung tâm và hồ nước mặn lớn với bãi cát nhân tạo, kết hợp các công trình kiến trúc ven hồ như quảng trường, nhà hàng, bến thuyền, giúp không gian sống mang phong cách nghỉ dưỡng, thư giãn. Tại đây, mặt hồ không chỉ là một yếu tố trang trí mà còn đóng vai trò như một không gian sống động với nhiều chức năng giải trí và sinh hoạt.
Bên cạnh vai trò cảnh quan, hồ còn được tích hợp với hệ thống hạ tầng kỹ thuật nhằm tăng cường khả năng điều tiết nước mưa và giảm thiểu nguy cơ ngập lụt. Đây là hướng tiếp cận phổ biến trong mô hình “hạ tầng xanh – hạ tầng xanh lam”, trong đó hồ, kênh, và vùng trũng sinh thái được kết nối thành mạng lưới điều tiết nước thông minh. Tại các dự án mới ở Thủ Thiêm (TP.HCM), các hồ tự nhiên được khai thác kết hợp với mặt đường thấm nước, sân cỏ trũng, và hệ thống kênh thoát nước mưa, giúp khu vực chống chịu tốt hơn với những đợt mưa lớn và triều cường đang ngày càng gia tăng do biến đổi khí hậu.
Cùng với đó, các công trình kiến trúc trong khu đô thị ven hồ cũng được thiết kế theo hướng “hướng thủy” – tức ưu tiên tầm nhìn hướng ra mặt hồ. Những biệt thự, chung cư cao cấp, khách sạn và trung tâm thương mại nằm ven hồ thường được thiết kế với ban công rộng, cửa sổ kính lớn, sân hiên thoáng đãng để tận dụng ánh sáng và phong cảnh tự nhiên. Điều này không chỉ nâng cao chất lượng sống mà còn làm tăng giá trị bất động sản. Khu đô thị Sala tại Thủ Thiêm là một ví dụ, khi các tuyến phố thương mại, căn hộ cao cấp đều được bố trí dọc theo hồ trung tâm và hệ thống cây xanh, tạo nên một không gian sống đẳng cấp và gần gũi với thiên nhiên.
Không dừng lại ở yếu tố thẩm mỹ hay kỹ thuật, các khu đô thị hiện đại còn chú trọng đưa hoạt động cộng đồng gắn với không gian hồ. Đây là nơi diễn ra các hoạt động thể thao như chạy bộ, đạp xe, chèo thuyền, hay các sự kiện văn hóa như lễ hội ánh sáng, triển lãm nghệ thuật ngoài trời, chợ cuối tuần. Hồ Bán Nguyệt tại Phú Mỹ Hưng là một minh chứng rõ nét, nơi cư dân và du khách có thể tản bộ, tập thể dục, hoặc tham gia các sự kiện văn hóa trong không gian mở, chan hòa với thiên nhiên. Việc kết nối cộng đồng với cảnh quan nước giúp tăng sự gắn bó giữa con người và môi trường sống.
Cuối cùng, việc bảo tồn hệ sinh thái hồ và kết hợp giáo dục môi trường cũng được lồng ghép trong nhiều dự án. Việc duy trì thảm thực vật thủy sinh, bảo vệ loài chim nước, cá bản địa hay phát triển các khu vực quan sát thiên nhiên, sân chơi sinh thái cho trẻ em không chỉ giúp giữ gìn đa dạng sinh học mà còn nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo vệ môi trường. Đây là hướng đi bền vững trong quy hoạch đô thị, không chỉ mang tính kỹ thuật mà còn nhân văn và giáo dục.
Như vậy, hồ tự nhiên không còn là yếu tố bị lãng quên trong quy hoạch đô thị mà đang trở thành tài sản quý giá, cần được tích hợp chặt chẽ trong thiết kế để vừa nâng cao chất lượng sống, vừa tạo ra những không gian bền vững, đẹp và thân thiện với môi trường. Việc khai thác hồ đúng cách không chỉ góp phần làm nên bản sắc riêng cho đô thị mà còn là lời khẳng định cho tư duy quy hoạch hiện đại – nơi con người sống chan hòa với thiên nhiên, thay vì lấn át hay phá vỡ nó.
Liên hệ tư vấn thiết kế:
CÔNG TY CỔ PHẦN KIẾN TRÚC & ĐẦU TƯ XÂY DỰNG GOOD HOPE
Số điện thoại: 028 2220 2220 Hotline: 0968 88 00 55
Email: acihomesg@gmail.com
Văn phòng 1: Tòa nhà Rosana, 60 Nguyễn Đình Chiểu, P.Đakao, Q1, TPHCM
Văn phòng 2: Tầng 8, Tòa nhà Licogi 13, Số 164, Đường Khuất Duy Tiến, Thanh Xuân, Hà Nội
